Change language: English
In dit artikel vertel ik de geschiedenis van Circuit Zandvoort. Vanaf het stratencircuit van 1939 tot en met het huidige permanente circuit. Met uiteraard veel aandacht voor de oorspronkelijke layout. Maar ook aandacht voor de huidige ontwikkelingen en de terugkeer van de Formule 1…
Het ontstaan van Circuit Zandvoort
In 1939 worden op een stratencircuit in Zandvoort autoraces gehouden. Het succes hiervan overtuigd burgemeester H. van Alphen ervan dat een permanent circuit een aanwinst voor de badplaats zou zijn. Het uitbreken van de tweede wereldoorlog gooit voorlopig roet in het eten, maar kan hem er niet van weerhouden door te gaan met zijn plannen.
Tijdens de bezetting weet hij de Duitsers te overtuigen van het nut van een “Paradestrasse”. Zo gebeurde het dat de Duitsers het rechte eind aanlegden, niet wetende dat de burgemeester hier hele andere plannen mee had. Als dan eindelijk de oorlog voorbij is kan de bouw van het circuit pas echt beginnen. Met het puin van de verwoeste hotels als onderlaag werd een baan aangelegd. In 1948 werd deze voorzien van een asfaltlaag. Op 7 Augustus van dat jaar vindt de eerste race plaats op Circuit Zandvoort.
De start van de allereerste race op Circuit Zandvoort.
De layout van het oude circuit van Zandvoort
De layout van het oorspronkelijke circuit was bochtig doch zeer snel. Het gedeelte vanaf start/finish tot en met het Scheivlak is nog steeds in gebruik. Even na het Scheivlak maakte de baan vroeger een snelle knik naar links gevolgd door een snelle knik naar rechts. Op deze plaats lag vanaf 1980 de Marlborobocht, een chicane die de snelheid er uit moest halen. Sinds 1999 ligt hier een rechter bocht die naar het nieuwe gedeelte leidt.
Een stukje verderop lag een snelle knik naar rechts, die Tunnel Oost genoemd werd, naar de tunnel die hier onder de baan door liep. Nabij Tunnel oost verloren in 1970 Piers Courage en in 1973 Roger Williamson het leven. Een eindje verder lag de bocht die bekend stond als het Bos In, een snelle rechts links combinatie. Vanaf 1973 verving een chicane, de Panoramabocht, het Bos In. Via het oude Bos Uit komen we dan weer uit op het rechte eind dat sinds 1989 iets korter is.
Meer over de verschillende circuitversies op de pagina “Layout circuit Zandvoort“.De oorspronkelijke layout van Circuit Zandvoort. Klik op het kaartje voor een ronde over het oude circuit.
De Formule 1 op Circuit Zandvoort
De eerste Grand Prix van Nederland vond al in 1950 plaats. In 1948 en 1949 werd de voorloper verreden onder de naam Grand Prix van Zandvoort. Doch vanaf 1952 zou de Grand Prix van Nederland pas gaan meetellen voor het Formule 1-kampioenschap. Op drie onderbrekingen na (1954, 1956/1957 en 1972) zou het Formule 1-circus tot en met 1985 Zandvoort jaarlijks aandoen.
De eerste aanpassingen aan Circuit Zandvoort
In 1972 wordt het tot dan toe als veilig bekend staande circuit afgekeurd omdat het te gevaarlijk zou zijn. In deze jaren speelt zich een controverse af tussen voor- en tegenstanders van stalen vangrails die volgens de Grand Prix Drivers Association, onder leiding van Jackie Stewart, zo dicht mogelijk langs de baan dient te worden geplaatst. Dit om te kans te verkleinen dat de auto’s haaks in de vangrails terecht komen.
Tegenstanders, veelal de circuitexploitanten, zien echter meer in gaashekken die de klap zouden absorberen. Zij wijzen vooral op het feit dat er vaak grote branden ontstaan nadat een auto in de vangrails is terechtgekomen. Hoe het ook zij, Zandvoort ontkomt niet aan de nieuwe veiligheidseisen. Met heel veel moeite wordt er geld bijeen geharkt voor een grote modernisering. Rondom het hele circuit worden vangrails geplaatst en het Bos In wordt vervangen door een chicane, de Panoramabocht.
Start van de Grand Prix van Nederland in 1964
De Dutch Grand Prix van 1973
Als het Formule 1-circus in 1973 weer op Circuit Zandvoort terugkeert gebeurt er ironisch genoeg iets waardoor de tegenstanders van de nieuwe veiligheidsmaatregelen het gelijk aan hun zijde krijgen. Als de Grand Prix acht ronden aan de gang is crasht Roger Williamson vlak voor Tunnel Oost tegen de vangrails. Zijn March komt op de kop tot stilstand en vliegt in brand. De voorbij rijdende David Purley stopt om te helpen. Maar ondanks diens verwoede pogingen om zijn vriend uit het brandende wrak te krijgen komt Roger Williamson om in de vlammen.
Circuit Zandvoort werd in vroeger dagen ook gebruikt voor de jaarlijkse Tulpenrally, waarbij in tegengestelde richting werd gereden.
Het einde van de Formule 1 op Circuit Zandvoort
De voorlopig laatste Formule 1 race op Zandvoort was op 25 augustus 1985. Tijdens deze Grand Prix vochten teamgenoten Alain Prost en Niki Lauda een bloedstollend duel uit tot op de finish. Uiteindelijk kwam Lauda als winnaar uit de bus, zijn 25e en laatste overwinning, met een verschil van twee tiende van een seconde! Ayrton Senna maakte met zijn derde plaats het podium compleet. Doordat er geen geld was om de voor 1986 geëiste renovatie door te voeren en er bovendien nog een schuld van het voorgaande jaar open stond werd Zandvoort van de Formule 1-kalender geschrapt.
Hoe komt de Tarzanbocht aan zijn merkwaardige naam? Klik op de foto en lees het verhaal achter de namen van de bochten op Circuit Zandvoort!
Politici die Circuit Zandvoort willen sluiten
Helaas worden al sinds de begindagen vanuit de politiek acties ondernomen om Circuit Zandvoort te sluiten. Reeds in de jaren vijftig verschenen er al berichten in de kranten dat de gemeenteraad van Zandvoort het circuit wilde sluiten. Doch de eerste serieuze dreiging kwam op 10 november 1970, toen de gemeenteraad zich uitsprak voor de opheffing van het circuit indien een andere bestemming kon worden gevonden voor het circuitterrein.
Dit leidde tot felle protesten vanuit Zandvoort. In opdracht van de plaatselijke ondernemersverenging werd een opinieonderzoek gehouden. Hieruit bleek dat 80% van de Zandvoortse bevolking voor handhaving van het circuit was.
Aan geen enkel ander circuit bewaar ik meer mooie herinneringen dan aan dat van Zandvoort.
In de zomer van 1989 zou ik voor het eerst Circuit Park Zandvoort bezoeken en wel tijdens het Marlboro Race Festival, een soort voorloper van de latere Marlboro Masters. Nog steeds hoor ik de reclameslogan “Marlboro, comes where the action is!” uit de luidsprekers schallen als ik aan deze dag denk.
Toen ik na mijn allereerste bezoek aan Circuit Park Zandvoort dolenthousiast huiswaarts wilde keren ontdekte ik op Paddock drie, waar ik mijn auto had geparkeerd, een weggetje naar het oude gedeelte van het circuit. Natuurlijk kon ik mijn nieuwsgierigheid niet bedwingen en dus stuurde ik het oude circuit op…
Dit waren een paar losse herinneringen aan mijn eerste bezoek aan Zandvoort uit mijn e-boek “De Magie van Verweerd Asfalt”. Klik hier voor meer info over dit e-boek >>
Geluidsoverlast
In 1972 draaide de gemeente de geldkraan dicht waardoor een door de Formule 1-rijders geëiste modernisering niet door kon gaan. De Nederlandse Autorensport-Vereniging stond voor de keuze, Circuit Zandvoort laten vallen of overnemen. Men besloot voor het laatste en op 17 februari 1973 werd een 15 jarig huurcontract met de gemeente afgesloten.
Gelden voor de nodige renovatie worden bijeengebracht en de toekomst van het circuit lijkt voorlopig weer verzekerd. Doch de tegenstanders zitten niet stil. Vele processen worden er gevoerd vanwege vermeende geluidsoverlast. Hoewel sinds 1979 op Circuit Zandvoort met racedempers gereden wordt vinden de tegenstanders dit niet genoeg. In 1978 opperde het ministerie van Volksgezondheid en Milieubeheer al eens dat een verlegging van het traject, verder van het dorp, een mogelijke oplossing zou zijn.
Het Scheivlak, één van de mooiste bochten op Circuit Zandvoort. Klik op de foto voor meer informatie over deze bocht!
In 1981 spreekt de gemeenteraad opnieuw uit dat gestreefd moet worden naar sluiting van Circuit Zandvoort. Op 27 februari 1982 is er op het Binnenhof in Den Haag een demonstratie van autosportminnend Nederland, verenigd in de stichting “Red Circuit Zandvoort”, en wordt een petitie overhandigd aan staatssecretaris Kosto.
Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 1982 lijdt de Partij van de Arbeid gevoelige verliezen. Dit is voor een groot deel te wijten aan haar negatieve opstelling ten opzichte van het circuit.
Mag Circuit Zandvoort toch blijven?
In 1985 kwam een omwenteling met betrekking tot het beleid ten aanzien van het circuit. De raad van state bepaalde dat de aanwezigheid het circuit de woningbouw in Zandvoort niet belemmerde en derhalve mocht blijven. Doch een nieuw probleem diende zich alweer aan…
Van 1989 t/m 1998 lag dit prachtige stukje racebaan er verloren bij. Klik op de foto en zie hoe de layout van Circuit Zandvoort door de jaren heen veranderde.
Eind 1985 komt de gemeente met het idee een deel van het circuitterrein te verkopen aan Vendex, dat hier een bungalowpark wil bouwen. NB: Dit park is inmiddels verkocht aan Center Parcs. Daar het circuit in financiële problemen zit heeft het geen andere keuze dan dit te aanvaarden.
Een oplossing wordt gevonden in een oud plan uit 1978 om het traject te verleggen, hetgeen tevens een goede oplossing voor de geluidsproblematiek is. In januari 1987 stemde Provinciale Staten in met dit plan. Doch Circuit Zandvoort was in zware financiële problemen geraakt hetgeen resulteerde in een faillissementsaanvraag dat werd uitgesproken op 16 juni 1987.
Een nieuwe start voor Circuit Zandvoort
Op 21 september wordt de Stichting Exploitatie Circuit Park in het leven geroepen en maakt het circuit een nieuwe start. Om het circuit operationeel te kunnen houden wordt in 1989 een tijdelijk circuit van 2,5 kilometer aangelegd. Het korte baantje stond al gauw bekend als het interim-circuit. Dit in afwachting van een later geplande verlenging. Hiermee kwam een einde aan het bestaan van het oude circuit van Zandvoort.
Boven de gesloopte pits in 1997, in 1998 stond hier een gloednieuw pitsgebouw (foto beneden).
In de periode van het interim-circuit wordt beetje bij beetje een renovatie doorgevoerd. Zo wordt er onder andere een nieuw pitsgebouw geopend. Ook wordt er een nieuw erfpachtcontract, een voorwaarde om investeerders te vinden, afgesloten tot 2013.
Het nieuwe circuit
Na bijna tien jaar juridisch getouwtrek wordt dan eind 1998 eindelijk een begin gemaakt met de verlenging die het circuit weer op een lengte van ruim vier kilometer moet brengen. In het voorjaar van 1999 wordt dit verlengde circuit in gebruik genomen en het fraaie gedeelte met het Scheivlak is weer in ere hersteld, waardoor Zandvoort weer tot één van de mooiste circuits ter wereld behoort.
Boven de verbouwing eind 1998. Onder de opening van het nieuwe gedeelte in het voorjaar van 1999.
Nieuwe tegenwerking…
In 2008 wordt een nieuw erfpachtcontract tot 2042 getekend. Doch het circuit ondervindt nog steeds tegenwerking. Zo werd een beslissing om het aantal geluidsdagen uit te breiden teruggedraaid waardoor de Masters of Formula 3 race (in 1991 speciaal voor Zandvoort in het leven geroepen) tijdelijk moest uitwijken naar het circuit van Zolder in België.
Ook wilde Gedeputeerde Staten onderzoeken of het mogelijk is het circuit te “verplaatsen” naar Julianadorp, gemeente Den Helder. Dat “verplaatsen” zou niets anders betekenen dan het vernietigen van het prachtige circuit van Zandvoort met al zijn historie om op een nieuwe locatie een, ongetwijfeld door Herr Tilke ontworpen, modern stop-and-go-baantje te bouwen.
Ondanks het feit dat een meerderheid van de bewoners van Zandvoort, al 60 jaar gewend aan racegeluiden, het circuit niet kwijt wil en dat de bewoners van Julianadorp geen circuit in hun achtertuin wilden ging het onderzoek gewoon door. Gelukkig is dit onzalige plan inmiddels van tafel! Doch het wachten is op de volgende aanval op het circuit…
De Formule 1 keert terug naar Circuit Zandvoort
Nadat Hans Ernst 27 bewogen jaren de scepter heeft gezwaaid over het circuit wordt het tijd het stokje over te geven. Zonder zijn inzet had het circuit waarschijnlijk al niet meer bestaan. Doch in februari 2016 wordt het circuit verkocht aan het bedrijf Chapman Andretti partners, dat is opgericht door Menno de Jong en Bernhard van Oranje.
Laatstgenoemde is lid van het koninklijk huis en was actief als amateurracer. Zij lijken ambitieuze plannen met het circuit te hebben en al snel werd er gesproken over een mogelijke terugkeer van de Formule 1 naar Circuit Zandvoort…
Met de populariteit van Max Verstappen groeide ook de roep om een Grand Prix in Nederland. Doch een Nederlandse Grand Prix op Circuit Zandvoort maakt ook dat de baan aangepast moet worden. Mogelijk betekent dit zelfs het einde van de Gerlach- en Hugenholtzbocht. De plannen om deze bochten te slopen om het rennerskwartier te kunnen vergroten lagen al jaren klaar…
Doch op 14 mei 2019 wordt officieel bekend gemaakt dat de Formule 1 met ingang van 2020 terugkeert naar Circuit Zandvoort. Gelukkig valt de aanpassing aan de baan mee. Men accepteert het kleine rennerskwartier, zodat eerder genoemde bochten niet hoeven worden gesloopt. Wel wordt de baan op verschillende plaatsen verbreedt en worden de Hugenholtzbocht en de Arie Luyendijkbocht verkant.
Meer over de wijzigingen aan het circuit in het artikel “Layout Circuit Zandvoort“. Daarin tevens informatie over het plan de Gerlach- en Hugenholtzbocht te slopen.
© Tekst: Herman Liesemeijer Foto’s: Rob Petersen en Herman Liesemeijer
Abonneer op ons YouTube-Kanaal: youtube.com/circuitsofthepast