Oud Hockenheim – De geschiedenis

Wie denkt er bij de naam Hockenheim ook nog steeds aan lange rechte stukken door het bos? Velen zullen met weemoed terug denken aan oud Hockenheim. De Hockenheimring is een typisch voorbeeld van een circuit dat ten prooi viel aan de moderniteit. Deze pagina beschrijft de geschiedenis van deze bijzondere racebaan, in het zuidwesten van Duitsland. Vanaf de eerste “Dreieckskurs” tot aan de huidige “Hockenheimring Baden-Württenberg”.

Het ontstaan van de Dreieckskurs

In tegenstelling tot wat vele bronnen beweren is het circuit van Hockenheim niet aangelegd als testbaan voor Mercedes. Het oorspronkelijke circuit was het ideaal van assistent tijdwaarnemer Ernst Christ. In 1930 kwam hij op het idee kwam dat er een circuit bij zijn woonplaats Hockenheim aangelegd zou moeten worden.

Hiervoor wist hij de steun van de burgemeester van Hockenheim, Philipp Klein, te winnen. Ook kreeg hij de DMV (Deutsche Motorsport Verband) zover om toe te zeggen races te gaan organiseren op het circuit. Op 25 December 1931 gaat de gemeenteraad van Hockenheim akkoord met de bouw van het circuit.

Op 23 Maart 1932 word begonnen met de bouw van de 12 km lange “Dreieckskurs”. Arbeiders worden ingezet via een werkverschaffingsproject.

De werkzaamheden bestonden uit het verlengen van twee bestaande wegen. Omdat er nog niet genoeg geld was voor een wegdek worden de eerste motorraces, op 29 Mei 1932, verreden op een deels onverhard stratencircuit.

Bovenstaande plattegrond toont de oude versies van het circuit tot 2002.

De layout van de Dreieckskurs en de Kurpfalzring

Het circuit, dat linksom werd verreden, had grofweg de vorm van een driehoek. Meest kenmerkend voor de layout waren de lange rechte stukken. In 1938 wordt het circuit ingekort tot 7.692 km. Met de aanleg van de Ostkurve ontstaat een neiwu permanent gedeelte. Bovendien wordt de baan verbreed van 5,5 meter naar 8 tot 9 meter.

Hiermee ontstond de bekende ovalen vorm die het circuit tot en met 2001 had. Tevens wordt het circuit omgedoopt tot Kurpfalzring, de rijrichting is dan nog steeds tegen de klok in.

Op deze foto, gemaakt bij de Ostkurve in 1938, is het toen nieuwe gedeelte (linksaf) te zien en op de achtergrond het oude gedeelte (rechtdoor). Let op het verschil in breedte.

Deze foto toont dezelfde plaats als de vorige foto, maar dan zo het nu is. De witte lijn markeert de Ostkurve. Het doorgaande gedeelte volgt de oude Dreieckskurs.

Niet lang daarna breekt de tweede wereldoorlog uit en vinden er geen races meer plaats. Het wegdek werd tijdens de oorlog zwaar beschadigd doordat de geallieerden er met hun tanks over reden.

Nadat het circuit, dan omgedoopt tot Hockenheimring, weer was hersteld vind er op 11 Mei 1947 de allereerste naoorlogse race in Duitsland plaats.

Hans Stuck senior in actie tijdens de eerste naoorlogse race in Duitsland

De aanleg van het Motodrom

In de jaren 60 moet een deel van het circuit wijken voor een nieuw aan te leggen autobahn waardoor een verbouwing noodzakelijk wordt. De Nederlander Hans Hugenholtz ontwerpt een nieuw gedeelte in een stadion, geïnspireerd op Indianapolis, het motodrom.

In 1964 werd met de bouw van het motodrom begonnen en in 1966 volgt de opening. Vanaf dat moment wordt het circuit van Hockenheim rechtsom gereden en is het een volledig permanent circuit.

Kenmerkend voor deze 6.769 km lange versie van het circuit is het contrast tussen de eenzame lange rechte stukken door het bos en het bochtige stadion gedeelte dat volgepakt met publiek zit.

Jim Clark verongelukt

De 7de April 1968 was een zwarte dag in de geschiedenis van de Hockenheimring. Op deze dag verongelukt de legendarische, tweevoudig kampioen Formule 1, Jim Clark hier op één van de lange rechte stukken tijdens een Formule 2 race. Voor velen zal de Hockenheimring hier voor altijd mee geassocieerd blijven.

De formule 1 op Hockenheim

In 1970 werden om de veiligheid te vergroten halverwege de beide lange rechte stukken chicanes ingebouwd.

Vanwege problemen met de veiligheid van de Nürburgring vindt in datzelfde jaar voor het eerst de Grand Prix van Duitsland plaats op de Hockenheimring. Deze race werd gewonnen door de Oostenrijker Jochen Rindt die later dat jaar op Monza zou verongelukken, en postuum kampioen werd.

Het jaar daarop werd de Grand Prix van Duitsland weer op de Nürburgring verreden. Maar nadat Nikki Lauda daar in 1976 zwaar crashte keert de Formule 1 in 1977 terug op Hockenheim en is daar, met uitzondering van 1985, tot en met 2006 gebleven.

Vanaf 2007 wordt de Grand Prix in de oneven jaren op de Nürburgring verreden en in de even jaren op de Hockenheimring.

De chicanes van Hockenheim

In 1982 werd een nieuwe chicane, vlak voor de Ostkurve, aan het parcours toegevoegd, het aantal chicanes komt hiermee op drie. Deze chicanes zullen in de loop der jaren verschillende keren van vorm veranderen.

Tot 1994 heetten deze chicanes heel origineel “Bremskurve 1, 2 en 3”. Ook waren er verschillende versies voor de verschillende raceklasses, zo werd bijvoorbeeld bij motorraces de chicane voor de Ostkurve niet gebruikt.

De laatste grote wijzigingen aan de chicanes vonden plaats voor de Grand Prix van 1994 naar aanleiding van het dramatische weekend op Imola. De eerste en derde chicane werden langzamer gemaakt en omgedoopt tot Jim Clark chicane, deze lag vlakbij de plaats waar Jim Clark verongelukte, en Ayrton Senna chicane.

In 2002 heb ik zelf op de z.g. “Kleiner Kurs” van Hockenheim gereden. Klik op de foto om mijn persoonlijke verhaal te lezen.

Het einde van de oude Hockenheimring

Volgens de geruchten was het Formule 1-baas Bernie Ecclestone die eind jaren 90 opperde dat het toen 6.823 km lange circuit ingekort moest worden.  Dit om het publieksvriendelijker te maken. De toeschouwers zouden dan immers de auto’s vaker voorbij zien komen. Doch dit gerucht is onjuist! Het was gebaseerd op een verkeerd geïnterpreteerde opmerking van een medewerker van Ecclestone.

Het initiatief om het circuit te veranderen kwam van de circuitbazen zelf. In deze tijd was Formule 1 erg populair in Duitsland, vanwege de successen van Michael Schumacher. Daardoor wilden meerdere circuits de Grand Prix van Duitsland organiseren. De meest geduchte concurrent was de gloednieuwe Lausitzring.

Aanvankelijk waren er plannen om een verbindingsstuk aan te leggen van de eerste naar de derde chicane. Uiteindelijk werd besloten om het circuit drastisch te verbouwen. Het Duitse ingenieursbureau van Hermann Tilke ontwerpt een geheel nieuw gedeelte dat de lange rechte stukken en de Ostkurve vervangt.

Aanvankelijk presenteerde Hermann Tilke een plan om het bestaande circuit te moderniseren. Doch de circuitbazen wilden van een uitgestrekt circuit naar een compact circuit. Veel fans houden Tilke verantwoordelijk voor het verdwijnen van het oude Hockenheim. Doch dit is niet terecht!

Voor de aanleg van het nieuwe gedeelte moesten heel veel bomen worden gekapt. Om dit te compenseren moest men het oude gedeelte verwijderen zodat hier nieuwe bomen konden worden geplant. Hiermee is de typische ovale vorm van het circuit definitief verdwenen.

Daarvoor in de plaats een ultramodern compact circuit dat werd omgedoopt tot Hockenheimring Baden-Württemberg, naar de deelstaat die de verbouwing had gefinancierd.

Herinneringen aan het oude circuit van Hockenheim

De laatste Grand Prix op het oude Hockenheim werd verreden in 2001 en werd gewonnen door Ralf Schumacher met een gemiddelde snelheid van 235.351 km/h. De hoogste topsnelheid staat op naam van David Coulthard, in 2000 haalde hij op het 1,5 km lange rechte stuk na de eerste bocht een snelheid van 361,8 km/h.

Het oude Hockenheim was wellicht niet het meest technische circuit, maar wel een bijzonder circuit dat samen met Monza grote eisen stelde aan de motoren en voor de nodige variatie in circuits zorgde. Denk aan de overwinning van Gerard Berger in 1994 met de Ferrari die toen tot de middenmoot behoorde, maar dankzij de brute power van de V12 motor op Hockenheim de overwinning kon pakken.

Ooit lag hier de Ostkurve…

Wat er nog van het oude circuit over is

Van de oorspronkelijke Dreieckskurs maken nu nog slechts een paar korte rechte stukjes deel uit van het huidige circuit. Het, eens zo lange, rechte stuk dat het motodrom uitgaat en het rechte stuk dat het motodrom weer inleid.

Het oude gedeelte door het bos is nu nog herkenbaar door de jonge aanplant. Maar na verloop van tijd zal alleen het monument ter nagedachtenis aan Jim Clark nog herinneren aan het feit dat hier, midden in het bos, ooit een van de snelste racebanen van Europa lag!

Het rechte stuk tussen de Ostkurve en de Senna Chicane is er nog.

Was de verbouwing van Hockenheim eigenlijk wel nodig?

Ironisch genoeg kwam het circuit door de verbouwing ook nog eens zwaar in de rode cijfers. Er was zelfs enige tijd sprake van dat de Formule 1 race helemaal niet meer terug zou keren naar Hockenheim. Dit omdat de kosten van de organisatie van de Grand Prix hoger waren dan de baten.

Uiteindelijk kwam men overeen met de organisatie van de Nürburgring dat beide circuits om en om de Formule 1 race zouden organiseren. En zoals we weten is de Nürburgring inmiddels afgevallen en vind de Grand Prix van Duitslang nog maar eens in de twee jaar plaats. Achteraf moet je je dus ernstig afvragen of die hele verbouwing wel nodig was geweest voor een race die slechts om de twee jaar wordt verreden!

Vaarwel lange rechte stukken, vaarwel Ostkurve, vaarwel oud Hockenheim.

© Tekst: Herman Liesemeijer Foto’s: Hockenheim-ring GMBH, Markus Trott en Herman Liesemeijer Plattegrond: Hockenheim-ring GMBH