Change language: English

TT Circuit Assen, ook wel de Kathedraal van de Motorsport genoemd. In dit artikel vertel ik de geschiedenis van dit beroemde circuit, vooral bekend vanwege de Dutch TT. Vanaf de allereerste versie van 1925, het stratencircuit van 1926-1954 en niet te vergeten de rijdersstaking bij de opening van het nieuwe circuit in 1955. Maar ook het huidige circuit komt aan bod. Over “het wonder van Assen” en de verloren delen van het huidige circuit.

De voorgeschiedenis van TT Circuit Assen

In 1924 besloot de Nederlandse regering een wet te schrappen die het organiseren van snelheidswedstrijden op de openbare weg tot dan toe onmogelijk maakte. Op 11 juli 1925 werd in de buurt van Assen voor het eerst gebruik gemaakt van deze mogelijkheid, al werd voorzichtigheidshalve van een “non stop betrouwbaarheidsrit” gesproken in plaats van een race. In de driehoek Rolde, Borger, Schoonloo werd een geschikt parcours gevonden.

Het stratencircuit uit 1925: Rolde - Borger - Schoonloo

Het circuit was maar liefst 28,4 km lang en kenmerkte zich door lange rechte stukken en snelle knikken. Hierbij moet wel opgemerkt worden dat het parcours erg smal was en gedeeltelijk onverhard. Ook zaten er twee bruggetjes in waar slechts één motor tegelijk overheen kon.

Eerste bocht na de start in Rolde - TT 1925De eerste bocht na de start, boven in 1925 onder in 2012De eerste bocht uit het TT Circuit van 1925 anno nu

De allereerste “motorsnelheidswedstrijd” in Nederland werd in de 250 cc gewonnen door de Haarlemse motorhandelaar Arie Wuring met een gemiddelde snelheid van 67,3 km per uur. De naar schatting 10.000 toeschouwers, in die tijd nog niet aan snelheid gewend, keerden na afloop enthousiast weer naar huis.

Video van een ronde over het parcours van 1925 anno nu

Het vervolg op het “nieuwe” TT Circuit Assen

Na dit succesvolle evenement was het voor de organisatoren duidelijk dat dit niet bij een gelegenheidswedstrijd zou blijven. Om de races het jaar daarop door te laten gaan moesten er enkele dingen worden verbeterd aan het parcours. De gemeente Borger was echter niet bereid om voor de kostbare verbeteringen, zoals het verharden van een stuk weg, geld uit te trekken. Dus werd er uitgekeken naar een nieuw traject.

TT Circuit Assen 1926 - 1954

Dichter bij huis werd een geschikt traject gevonden in de route Assen, Hooghalen, Laaghalerveen, Assen. Dit traject was ook nog eens geheel verhard. Een gedeelte van het parcours bestond overigens uit klinkerwegen.

Het nieuwe circuit was 16,536 km lang en had een minimale breedte van maar liefst 3 meter! Ook voor dit traject waren de rechte stukken met snelle knikken typerend. Een element dat we later nog terug zouden zien in weer een nieuwere versie van het circuit.

Video van een ronde over het parcours dat van 1926 t/m 1954 werd gebruikt

Op zaterdag 26 juni 1926 vind de tweede TT (Tourist Trophy) van Assen plaats op het nieuwe circuit. Helaas kwamen er minder toeschouwers naar het evenement dan verwacht en werd met een verlies van 5000 Gulden afgesloten.

Gelukkig voor alle motorsportliefhebbers lieten de “Mannen van Assen”, zoals de organisatoren genoemd werden, het hoofd niet hangen. De KNMV steunde hen en verleende een internationale status aan de races waardoor voortaan ook buitenlandse rijders aan de start konden verschijnen.

TT Circuit Assen - Dutch TT 1950

Officieel Dutch TT sinds 1936

In 1927 kwamen maar liefst 15.000 mensen naar de races kijken. Voor die tijd waren dat ongekende aantallen. De daarop volgende jaren bleven de bezoekersaantallen groeien.

In 1930 krijgt de Asser TT van de FIdCM (voorloper van de FIM) de status van “Classic Event”. Hierdoor komt het evenement internationaal in hoog aanzien te staan. In 1936 wordt de naam van het evenement, “Dutch TT” officieel vastgelegd. Vanaf dat moment was het buiten Groot Brittannië alleen nog aan Assen toegestaan de naam TT te gebruiken.

De laatste vooroorlogse Dutch TT vind plaats in 1939. Gedurende de Tweede Wereldoorlog wordt er niet geracet op Assen, pas in 1946 brullen de racemotoren weer over het parcours. In 1949 stelt de FIM het officiële wereldkampioenschap voor wegracemotoren in. Sindsdien is de Dutch TT een ronde voor het wereldkampioenschap dat tegenwoordig MotoGP heet.

TT Circuit Assen 1952 S-bochtVan 1926 t/m 2005 was dit de eerste bocht op Assen, de razendsnelle S-bocht.
TT circuit Assen 2006 - De aanleg van een nieuw gedeelte ter vervanging van de oude NoordlusSinds 2006 is deze verdwenen en ligt op deze plaats de nieuwe Haarbocht.

In de loop der jaren moesten enkele aanpassingen aan het circuit worden gedaan. Onderhoud aan het wegdek, betere faciliteiten, meer tribunes, een omroepinstallatie en een verbreding van het wegdek. Eerst naar minimaal 4 meter en later, in opdracht van de FIdCM, naar minimaal 5 meter. Doch de lay-out van het parcours werd niet aangetast.

TT Circuit Assen 1954 - Start van de laatste Dutch TT op het oude circuit

Weer een nieuw TT Circuit Assen

In de jaren 50 besluit de Stichting Circuit van Drenthe dat er een nieuw circuit moet worden aangelegd. Over de beweegredenen hiervan lopen de meningen uiteen. De officiële lezing was dat het 16,5 km lange parcours door de aanleg van een nieuwe provinciale weg van Assen naar Hooghalen minder geschikt was voor motorraces.

Doch een deel van het oude parcours liep over het grondgebied van de gemeente Beilen. Naar het schijnt wilden de bestuurders van Beilen niet investeren in noodzakelijke aan verbeteringen aan de baan. Boze tongen beweerden echter dat de gemeente Assen de inkomsten van het evenement niet langer met de gemeente Beilen wilde delen.

Toen in 1955 het zeven kilometer korte circuit, dat nu geheel in de gemeente Assen lag, werd geopend voorspelden boze Beilenaren dan ook dat het nu waarschijnlijk wel snel afgelopen zou zijn met de Dutch TT. Waarschijnlijk was hier de wens de vader van de gedachte…

TT Circuit Assen - Dutch TT 1955 poster

Het wonder van Assen en de rijdersstaking

Na 29 jaar trouwe dienst werd het circuit met de welluidende bochtennamen “Bartelds Bocht” en de “Oude Tol” vervangen door een nieuw circuit. Dit 7,705 km korte circuit werd voor het eerst gebruikt voor de Dutch TT van 1955 en vormde de basis van het huidige TT Circuit.

Het circuit was in een recordtijd van minder dan vier maanden aangelegd en werd ook wel “Het wonder van Assen” genoemd. Meteen tijdens de allereerste TT op het nieuwe circuit krijgt de organisatie met een rijdersstaking te maken.

Nadat de rijders van de 500 cc klasse, wat tegenwoordig de MotoGP klasse is, op lage snelheid een ronde hadden afgelegd om te inspecteren hoeveel publiek er was gekomen besloten zij om meer startgeld te eisen. Gelukkig kwamen rijders en organisatie tot overeenstemming en kon de race toch doorgaan.

TT Circuit Assen 1955-1983

Het nieuwe circuit bestond nog voor een deel uit de openbare weg dat ook deel uitmaakte van het vorige parcours. Zo is tot op de dag van vandaag start/finish nog steeds op dezelfde plaats als in 1926.

Het nieuwe permanente deel bestond uit twee lussen, de Noordlus en de Zuidlus, en een deel dat ongeveer parallel liep aan start/finish en de beide lussen met elkaar verbond. Dit deel heet de Veenslang en deed in zijn oorspronkelijke vorm sterk denken aan de Drentse openbare wegen waaruit het circuit tot dan toe had bestaan. Rechte stukken met snelle knikken die allemaal volgas of, afhankelijk van de raceklasse, bijna volgas konden worden genomen.

In de loop der jaren is dit gedeelte sterk veranderd, eerst om het rennerskwartier te vergroten en later om veiligheidsredenen, waardoor de Veenslang tegenwoordig veel minder snel is.

TT Circuit Assen wordt een permanent circuit

Doordat een gedeelte van het parcours nog als openbare weg werd gebruikt was het gehele circuit voor iedereen toegankelijk op dagen dat er niet werd geracet. Iets waar, onder andere door ondergetekende, dankbaar gebruik van werd gemaakt.

Nadat er enkele ernstige ongelukken, waarvan sommige met dodelijke afloop, waren gebeurd tijdens dit “illegale vrijrijden” werd in 1992 besloten om het circuit permanent af te sluiten.

TT Circuit Assen - Dutch TT 1959

Een anekdote over de gevaren van het illegale vrijrijden…

In 1990 was het circuit een tijdje afgesloten geweest voor renovatie. Toen ik kort na de werkzaamheden weer eens bij het circuit ging kijken stonden de hekken, voorzien van een rond wit bord met een rode rand, half open. Voordat ik het circuit illegaal zou gaan betreden wilde ik eerst kijken hoe groot het risico was betrapt te worden en ik besloot om eerst maar eens om het circuit heen te rijden.

Via de weg die nu de normale route van Assen naar Laaghalerveen is kwam ik bij de nieuwe Ramshoek uit alwaar een paar mannen stonden. Ook hier waren de hekken weer half dicht en ik parkeerde daar mijn auto en liep naar de mannen toe. Ondertussen zag ik dat een aantal mensen met een behoorlijke snelheid met hun wegauto’s over het circuit reden. Ik vroeg aan de mannen of ze van het circuit waren hetgeen ze beaamden. Ik vertelde hen dat ik daar wel vaker reed en vroeg of ik er nu ook even mocht rijden. Dit vonden ze goed mits ik me zou gedragen.

Enthousiast reed ik het gloednieuwe asfalt op dat nog wat glad aanvoelde. Nu kon ik eindelijk eens een hele ronde voluit gaan zonder rekening te hoeven houden met tegenliggers, tenminste dat dacht ik. Ik reed op de razendsnelle Ramshoek af met het idee dat deze vol gas moest kunnen met de Kadett. Dat vol gas kwam neer op een snelheid van 130 á 140 kilometer per uur hetgeen ook prima ging. Maar toen ik halverwege de bocht was en zicht op de Geert Timmerbocht kreeg zag ik daarvandaan ineens een tegenligger recht op me afkomen!

Iemand was blijkbaar gewoon door de hekken gegaan en het circuit in tegengestelde richting opgereden. Met piepende banden wist ik hem te ontwijken en ik mag achteraf blij zijn dat ik toen geen snellere auto had, anders was het waarschijnlijk niet zo goed afgelopen. Dit was meteen het meest hachelijke moment dat ik ooit heb meegemaakt op een circuit. En dat terwijl mijn “autosportcarrière” nog maar net begonnen was.

Bovenstaande is een passage uit mijn e-boek “De Magie van Verweerd Asfalt”. Klik hier voor meer info over dit e-boek >>

TT Circuit Assen - Bedeldijk
De Bedeldijk op de oude Noordlus (1955 – 1983).

Veranderingen aan het nieuwe TT Circuit Assen

De eerste verandering aan het nieuwe circuit kwam in 1976 toen de laatste bocht voor start/finish, de snelle Kniebocht, werd vervangen door een chicane. Deze chicane werd in 1978 vernoemd naar de in dat jaar overleden Geert Timmer, een oud coureur en later lid van de TT-commissie. Hij was tevens de ontwerper van deze chicane.

Het gedeelte van het moderne circuit wat het meest ingrijpend is veranderd in de loop der jaren is de Noordlus. In 1984 werd deze lus gehalveerd waardoor het circuit 1,5 km korter werd en fraaie bochten zoals de “Bedeldijk”, “Stroomdrift” en “De Vennen”, verdwenen.

TT Circuit Assen - Dutch TT 1963

Eind 2005 werd begonnen met een grote verbouwing van het Noordelijke deel van het circuit. Wat over was van de Noordlus moest plaatsmaken voor een gepland amusementspark, dat nog steeds niet voltooid is, waardoor de Noordlus vrijwel geheel is verdwenen. Van het bijna acht kilometer lange circuit uit 1955 is nu nog ruim 4,5 km over.

Twee rondes over beide versies van het huidige TT Circuit Assen

© Tekst: Herman Liesemeijer Foto’s: TT Circuit Assen & Herman Liesemeijer

Wat is jouw mening over dit circuit?

Abonneer op ons YouTube-Kanaal: youtube.com/circuitsofthepast